Por que as follas cambian de cor no outono? O arco da vella segredo das árbores

cambio color hojas otoño

Durante a primavera e o verán, as nosas follas están cheas de vida e enerxía. A responsable deste verde brillante é a clorofila, un pigmento fundamental para a vida na terra.

A clorofila é unha molécula que se atopa nos cloroplastos das células das follas. A súa función principal é capturar a enerxía da luz solar e transformala en enerxía química a través da fotosíntesis. Este proceso produce glicosa, que alimenta á árbore, e osíxeno, que libera ó ambiente.

Cando miramos unha folla verde baixo a luz do sol, estamos a ver o resultado de clorofila activa absorbendo principalmente a luz azul e vermella, e reflectindo a luz verde. Este pigmento é tan eficiente que permite que as árbores crezan e se desenvolvan durante meses, almacenando enerxía para as estacións vindeiras.

A abundancia de clorofila no verán fai que o verde domine a paleta de cores do bosque, ocultando calquera outro pigmento que poida estar presente na folla.

A medida que setembro avanza, os días acúrtanse e a luz solar vólvese menos intensa. As temperaturas comezan a descender, e estes cambios ambientais sinalan ás árbores que é hora de prepararse para o inverno.

A produción de clorofila diminúe gradualmente porque a árbore comeza a reducir a súa actividade fotosintética. Sen a clorofila dominante, o verde intenso desaparece, deixando espazo para que outros pigmentos, previamente ocultos, aparezan en toda a súa intensidade.

Entre os pigmentos que se fan visibles atópanse:

  • Carotenoides: Responsables dos tons amarelos e laranxas. Estes pigmentos están presentes nas follas todo o ano, pero a súa cor queda enmascarada pola clorofila durante o verán.
  • Antocianinas: Xeran as cores vermellas e púrpuras. A diferenza dos carotenoides, as antocianinas prodúcense durante o outono como resposta á luz intensa e ó azucre acumulado na folla.

Grazas a estes pigmentos, o bosque transfórmase nun espectáculo visual cheo de matices e contrastes. Os tons amarelos, laranxas, vermellos e púrpuras que observamos son o resultado da combinación química perfecta entre a diminución de clorofila e a aparición destes pigmentos.

Non todas as árbores cambian de cor da mesma maneira. Algunhas especies, como o liquidámbar, son famosas por presentar un abanico de cores nunha soa folla, que pode incluír amarelo, laranxa, vermello e púrpura ao mesmo tempo.

Factores que inflúen na intensidade e variedade de cores:

  • A luz solar: Os días asollados intensifican a produción de antocianinas, dando lugar a vermellos máis brillantes.
  • A temperatura: As noites frías, próximas a 0 °C, e os días asollados crean condicións ideais para a formación de pigmentos.
  • O tipo de chan: A dispoñibilidade de nutrientes, especialmente fósforo e nitróxeno, pode afectar a intensidade das cores.

  • En climas tépedos, o outono adoita ser máis colorido que en rexións cálidas ou extremadamente frías.
  • Algunhas árbores cambian primeiro de cor nas ramas máis expostas ó sol, mentres que as follas en sombra permanecen verdes máis tempo.

Estas variacións fan que cada árbore e cada folla sexan únicos, creando un verdadeiro arco da vella natural que non pode ser replicado artificialmente.

Observar unha folla cambiar de cor é unha experiencia que combina ciencia e poesía. A transformación da folla é unha metáfora de resiliencia: así como a árbore se prepra para o inverno conservando enerxía, nós tamén podemos aprender a aceptar os cambios como oportunidades de renovación.

A próxima vez que vexas unha folla caer ou cambiar de cor, lembra que estás a presenciar un acto de arte e ciencia ó mesmo tempo. Cada matiz, cada transición de verde a vermello ou amarelo, é un recordatorio de que a beleza a miúdo reside na transformación.

Preguntas frecuentes